Constantiawoningen (1863/64)

De Constantiawoningen aan de Willemsstraat 149-165 behoren tot de zogeheten "filantropische woningbouw", gerealiseerd door de in 1863 opgerichte Stichting voor den Ambachtsstand - Constantiawoningen. De door P.J. Hamer ontworpen woningen werden gebouwd voor minvermogende werklieden ouder dan 60 jaar die hier vrij van huur konden wonen. Voorwaarde was verder wel dat zij minstens 12 jaar bij één en dezelfde patroon in enig nijverheidsvak werkzaam waren geweest.

Het statige complex is uitgevoerd in een neoclassicistische stijl met decoraties geïnspireerd op de Hollandse renaissance. Het geheel is symmetrisch ingedeeld en heeft licht naar voren springende midden- en hoekpartijen. Deze zijn benadrukt door, met afwisselend baksteen en wit geschilderd pleisterwerk, geblokte lisenen. De middenpartij wordt bekroond door een segmentvorming fronton. De vleugels tussen de midden- en hoekpartijen maken een gesloten indruk, doordat de vensters ver uit elkaar staan en de binnenste vensters bovendien "blind" zijn.

De plattegrond van het hof komt overeen met de plattegrond van het traditionele Nederlandse hofje, waarbij de woonhuisjes om een binnenhof - voorzien van bleekveldjes en een waterpomp - gegroepeerd staan. Oorspronkelijk waren er 36 kleine woonvertrekken. Boven de achtervleugel aan het binnenhof verheft zich een torentje (oorspronkelijk voorzien van een luidklok en eventueel een uurwerk), een element dat ook vaak in traditionele hofjes te vinden is.

Het complex behoort tot de rijksmonumenten.

Bron: bureau Monumenten & Archeologie, Amsterdam